Powtarzającym się problemem na terenie ogrodów działkowych jest spalanie odpadów roślinnych na niektórych działkach. Współodpowiedzialność za rozwój rodzinnych ogrodów działkowych i stan środowiska, wymaga zmiany mentalności działkowców i ich szybkiej reakcji. Pomimo, iż spalania części roślin i wypalania traw zakazują przepisy Regulaminu ROD, a także przepisy miejscowe w gminach, działkowcy wciąż mają zbyt małą świadomość w tym zakresie. Tymczasem trzeba uzmysłowić sobie, że podstawą dalszego rozwoju ogrodnictwa działkowego, ale i naszej przyszłości na Ziemi jest takie kształtowanie warunków korzystnych dla zdrowia i wypoczynku, by przede wszystkim chronić środowisko przyrodnicze, zasoby naturalne i choćby w skali lokalnej niwelować skutki zmian klimatu.
Należy pamiętać nie tylko o przepisach związkowych oraz miejscowych, które nakładają dotkliwe kary za spalanie na terenie ROD (mandat 500 zł lub wyższe grzywny), ale także o:
- realnym zagrożeniu pożarowym (szczególnie w czasie upałów)
- negatywnym wpływie spalania na florę i faunę glebową (spalanie pozostałości roślin, całkowicie niszczy życie mikrobiologiczne oraz cenne związki i połączenia organiczno-mineralne, odpowiedzialne za powstawanie próchnicy glebowej).
- potęgowaniu zanieczyszczeń powietrza i efektu smogu na terenie gmin.
W procesie spalania do atmosfery dostają się duże ilości pyłów zawieszonych (PM2,5 i PM10), które mają bezpośredni wpływ na zanieczyszczenie powietrza. Poza tym podczas spalania na otwartym powietrzu odpadów komunalnych, zawierających tworzywa sztuczne tj. plastikowe butelki czy opakowania po jogurtach, powstają dioksyny, czy jedne z najbardziej toksycznych substancji w przyrodzie: powodują cukrzycę, choroby nowotworowe, zmiany hormonalne, upośledzają system odpornościowy, mogą również zaburzać rozwój płodu.
- zagrożeniu dla samochodów i pieszych poruszających się po drogach zlokalizowanych w sąsiedztwie ogrodów, wokół których roznosi się dym.
- kreowaniu niekorzystnej opinii wśród społeczności i władz lokalnych w konsekwencji zadymionych ogrodów.
Prawo a palenie ognisk
Przepisy w tym zakresie reguluje Ustawa o odpadach, zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy, zakazuje się przetwarzania odpadów w sposób termiczny poza instalacjami i urządzeniami do tego przeznaczonymi.
Z kolei art. 191. tej samej ustawy mówi: Kto wbrew przepisowi art. 155, termicznie przekształca odpady poza spalarnią lub współspalarnią odpadów, podlega karze aresztu lub grzywny.
Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w art. 10 ust. 2a, daje samorządom możliwość działań mających na celu ochronę powietrza. Na terenie większości gmin w całym kraju obowiązuje całkowity zakaz spalania w związku z podjętą w tym zakresie Uchwałą Rady Gminy.
Unormowania prawne zakazu spalania, zawarte są również w Kodeksie Wykroczeń, gdzie w art. 82 § 1 pkt. 1 czytamy, że kto dokonuje czynności, które mogą spowodować pożar i jego rozprzestrzenianie się, (…) które polegają na niedozwolonym używaniu otwartego ognia, (…) podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany.
Do katalogu wykroczeń zapisanych w art. 144 Kodeksu cywilnego, należy zaliczyć wytwarzanie dymu pochodzącego z nielegalnego paleniska, który rozprzestrzenia się na sąsiednie działki lub na drogę publiczną. Tzw. przepis „prawa sąsiedzkiego”, nakazuje powstrzymanie się od działań, które zakłócałyby korzystanie z nieruchomości sąsiednich, ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. Z zgodnie z art. 145 Kodeksu wykroczeń grozi to sankcjami w postaci mandatu karnego w wysokości do 500 zł.
Całkowity zakaz spalania wszelkich odpadów i resztek roślinnych na terenach rodzinnych ogrodów działkowych wprowadza § 68 pkt 5 Regulaminu ROD. Przepis ten obliguje wszystkich działkowców oraz osoby przebywające na terenie rodzinnego ogrodu działkowego do bezwzględnego powstrzymania się od rozpalania ognisk. W związku z tym należy stale docierać do świadomości wszystkich pokoleń działkowców, nie tylko poprzez akcentowanie tego problemu na szkoleniach dla nowych działkowców, ale też prowadząc stałą kampanię oświatowo-informacyjną na terenach ROD.